| odyssey έγραψε: |
|
Το physics of racing είναι αρκετά 'βαρύ' και νιώθω οτι για να το καταλάβω καλά πρέπει να αφιερώσω καιρό και να κρατάω σημειώσεις. Πάντος είναι άριστο και το στύλ γραφής του συγγραφέα πολύ ευχάριστο (μαζί με την τρέλλα που κουβαλάει να κάνει πειράματα με λάστιχα στο σπίτι του μέσα :D) Κράτησα απο την ανάγνωση -και σχετίζεται και με τις μεταφορές βάρους/ανάρτηση- το σημείο που λέει οτι οι αντιδράσεις ενός αυτοκινήτου συμβαίνουν με μορφή ημιτόνου (όπως και τα περισσότερα μη ψηφιακά πράγματα  )
και ανάλογα πρέπει να είναι τα input του οδηγού όπως το πάτημα και το άφημα του φρένου και το στρίψιμο/απελευθέρωση του τιμονιού. Απο την άλλη είχα διαβάσει παλιότερα στην Αγγλία στο F1 Racing απο τον Barichello οτι πλησιάζοντας σε μια στροφή, πατάει το φρένο απότομα με την μέγιστη δύναμη που μπορεί και πλησιάζοντας το clipping point το χαλαρώνει ώσπου να το απελευθερώσει. Δηλαδή δεν είναι καθόλου smooth στο πάτημα αλλα είναι στο άφημα. Αυτό πάει κόντρα σε αυτά που λέει το physics of racing, αλλα για να το εφαρμόζει μάλλον κάτι θα ξέρει :D |
1) Η επιβράδυνση είναι μόνο το 10% του χρόνου ενός γύρου
2) Η βελτιωση της επιβράδυνσης κατα 5%, βελτιωνει το συνολικο χρονο γυρου κατα 0,5% (δηλαδη το 5% του 10%)
3) Οι αγώνες κρινονται από το 90% του γυρου που ο οδηγος είναι με το ποδι στο γκαζι
4) Σχεδον ολες οι προσπερασεις γινονται στα φρενα.
Απο τα παραπανω μονο ενα ειναι λαθος... ποιο ειναι ?
Μολις διαβασα τα ποστ σας γιατι αναφερθηκε το ονομα μου και θα προσπαθησω να αποσαφηνισω τα παραπανω
Δεν μπορω να περιγραψω ολοκληρωμενα την σωστη διαδικασια επιβραδυνσης εδω γιατι χρειαζονται περιπου 12 σελιδες για να καταλαβει καποιος ΣΩΣΤΑ,
ΑΠΛΑ και ΠΡΑΚΤΙΚΑ τι πρεπει να κανει για να επιβραδυνει αγωνιστικα.
Λοιπόν παμε με τα πρωτα ποστ περι ABS ή μη-ABS:
..μαλλον ας το αφησουμε δευτερο.
Πάμε με το αρχικο πατημα στο πενταλ φρενου:
Εαν μαζεψουμε οσα εχουν γραφτει σε περιοδικα απο δημοσιογραφους
+ οσα εχουν γραφτει σε βιβλια απο Φυσικομαθηματικους και σχεδιαστες πλαισιων
+ οσα εχουν γραφτει σε βιβλια απο μεγαλους οδηγους αγωνων
+ απειρα ποστς και ενημερωτικα σιτε στο διαδικτυο
+ συμβουλες απο τις Σχολες Ασφαλους/Αγωνιστικής Οδηγησης
---------------------------------------------------
τοτε στο συνολο εχουμε ολες τις πιθανες απαντησεις για καθε ερωτηση που γραφτηκε για την οδηγηση κι αυτοκινηση γενικοτερα.
Για παραδειγμα γνωστο σοβαρο (το εννοω) Ελληνικο περιοδικο, περιεγραψε πριν καιρο
την "σωστη" διαδικασια επιβραδυνσης στα οχηματα με ABS. Εκαναν μερικα τεστ σε μερικα αυτοκινητα και αποφανθηκαν
οτι η σωστη διαδικασια ειναι το "μαλακο αλλα γρηγορο πατημα του φρενου" και οχι η "κλωτσια"
Τωρα τι ειναι μαλακο και γρηγορο και τι ειναι κλωτσια δεν ειναι απλα και πρακτικα θεματα για καποιος
που απλα θελει να ξερει τι κανει σημερα λαθος και τι πρεπει να μαθει για να το κανει σωστα αυριο.
Η διαδικασια επιβραδυνσης περιλαμβανει πολλες φασεις που η καθε μια εχει συγκεκριμενη απλη και πρακτικη
τεχνικη. Για να μιλησω συγκεκριμενα ας δουμε την συγκεκριμενη ερωτηση για τη διαδικασια της πρωτης επαφης του ποδιου με το πενταλ φρενου:
Αναλογα με το οχημα, το ποσοστο του μεταφερομενου βαρους και ... την αναρτηση, απο τη στιγμη που βαζει 45 κιλα δυναμης στο πενταλ ο οδηγος
το οχημα "βουταει" εμπρος.
Μεχρι τη στιγμη που το αμαξι θα βουτηξει εμπρος ή -επιστημονικότερα- μεχρι τη στιγμη που η μεταφορα βαρους θα εχει ολοκληρωθει και η ταλαντωση της αναρτησης θα εχει αποσβεσθει, οι εμπρος τροχοι ΔΕΝ εχουν προσθετη καθετη δυναμη (βλεπε προσθετη προσφυση).
Αν καποιος πατησει το φρενο με 45κιλα δυναμη σε λιγοτερο απο περιπου 0,4sec, τα μεγαλυτερα εμπρος φρενα και το front bias του EBD θα εφαρμοσουν
μεγαλυτερη περισσοτερη δυναμη εμπρος ενω η προσφυση μεταξυ εμπρος και πισω δεν θα διαφερει ακομη (μονο η στατικη διαφορα) !
Αρα σε αυτη τη περιπτωση τα 45κιλα δυναμη θα κοκκαλωσουν αμεσα τους εμπρος τροχους και το ABS θα αρχισει το κυκλο του, για να βρει την ιδανικη πιεση στο συστημα. Καθως ομως το ABS θα ψαχνεται, η μεταφορα βαρους θα ολοκληρωνεται και το ABS θα βρει τελικα την ιδανικη πιεση αλλα με καθυστερηση καποιων δεκατων του sec. Επειδη ομως τα εμπρος ελατηρια φορτιστηκαν αποτομα και βιαια η εκτονωση τους θα καταβαλει τα αμορτισερ και η ταλαντωση της εμπρος αναρτησης θα ειναι εντονη και
θα προσθεσει πολλα ακομη δεκατα του sec στο χρονο σταθεροποιησης του πλαισιου και εμμεσως της προσφυσης κι του ABS. Τουλαχιαστον αυτο συναιβει στους δημοσιογραφους που εβγαλαν συμπερασμα χωρις να γνωριζουν τι συμβαινει, αλλα απλα διαβασαν τη μεζουρα και το χρονομετρο.
Ομως τα παραπανω ειναι αντιθετα με τη συμβουλη που εδωσα παλαιοτερα στο φιλο μου ? και μηπως ειναι αντιθετα με το σχολιο του Barichello (που μιλουσε για F1) ?
Όχι για 3+1 λογους.
1ος λογος. Για να δημιουργησει καποιος πιεση 45 κιλα στο πενταλ σε λιγοτερο απο 0,4sec πρεπει να εχει φρεναρει χιλιαδες φορες στη πιστα και στη περιπτωση αυτη θα ξερει τη σωστη τεχνικη ηδη. Ο απλος φιλος των επιδοσεων θελει πολυ προπονηση για να πετυχει αυτη τη ταχυτητα στο ποδι. Πρκατικα οσοι ξεκινουν το ταξιδι στην τεχνικη οδηγηση, ξεκινουν παντα με "ψοφια" φρενα των 10κιλων και σε διαστημα πολλωωωωων ολοκληρων δευτερολεπτων. Αυτο δειχνουν 95% των νεων φιλων της πιστας. Υπαρχουν βεβαια και οι Kick Boxer οδηγοι που τρυπουν το χαλακι του οδηγου απο τη πρωτη επισκεψη στη πιστα (και παθαινουν αυτο που επαθαν οι παραπανω δημοσιογραφοι). Απλα ομως οι περισσοτεροι οδηγοι πρεπει να μαθουν να ανεβαζουν γρηγορα τη δυναμη στο πενταλ. Γρηγορα ειναι κατω απο 0,7 του sec και επαγγελματικα ειναι στα 0,4 και τα εκπαιδευμενα-ταλεντα ειναι ακομη χαμηλοτερα.
Αρα η συμβουλη για αμεσο πατημα ειναι σωστη.
2ος λογος. Τα οικονομικα σπορ αυτοκινητα με τη βασικη βελτιωση και μονο, εχουν σκληροτερα ελατηρια, χαμηλωμα, σφικτα αμορτισερ. Αυτο σημαινει οτι η διαδικασια μεταφορας βαρους εμπρος και σταθεροποιησης του πλαισιου απο τη ταλαντωση θα ειναι πολυ γρηγοροτερη (οι χρονοι σε αυτη τη φαση μετρουνται σε ελαχιστα δεκατα)
απο ενα μαμισιο Passat ή Avensis (που χρησιμοποιησαν οι δημοσιογραφοι). Αρα ενα αυτοκινητο που κινηται με σχετικη ανεση στη πιστα, μπορει και πρεπει να "ξεζουμισει" ολη την διαθεσιμη προσφυση απο τα εμπρος
ελαστικα εστω και εαν μιλαμε για λιγα δεκατα. Αρα ΑΠΛΑ και ΠΡΑΚΤΙΚΑ ο οδηγος παρατηρει ποσο γρηγορα μπορει να "βουτηξει" η μουρη και οταν η μουρη ειναι κατω, τοτε πρεπει και το πενταλ φρενου να εχει τρυπησει το χαλακι (μιλαμε παντα για ABS και οριακη επιβραδυνση).
3ος λογος. Μπορει τα χρονομετρα να μας υπενθυμιζουν οτι ολη η κουβεντα γινεται για το αν θα φρεναρουμε οριακα ή σχεδον οριακα και για διαστημα μονο λιγων δεκατων, ετσι ? Σκεφτηται ομως οτι ολα αυτα θα γινονται οταν κινηστε πχ πριν τη Κ6 στα Μεγαρα με 170, 180 η 190χαω ? Αν χασουμε λιγα δεκατα εδω και λιγα δεκατα απο αλλα λαθη τεχνικης στο φρενο, που τελικα θα ολοκληρωθει η επιβραδυνση μας ? Ποσο βαθια μεσα στη στροφη και με τη υποστροφη ? Ελπιζω να σας εβαλα σε σκεψη...
ο +1 λογος εχει να κανει με τα σχολια του Μπαρικελο και τα μονοθεσια φορμουλα. ΜΟΝΟΝ οσον αφορα την επιβραδυνση τα μονοθεσια ειναι ΠΟΛΥ ποιο απλα στην οδηγηση απο τα αυτοκινητα. Οι λογοι ? Ο Μπαρικελο ΒΛΕΠΕΙ την αναρτηση του να συμπιεζεται, βλεπει τα ελαστικα να κοκκαλωνουν και να καπνιζουν (τα μυριζει και τα ακουει κιολας !) Ολα αυτα θα συμβουν αν ο οδηγος ρισκαρει τα παντα και κανει τρελλα πραγματα. Ο εναμισης τονος καθετης δυναμης, και τα απιστευτα ελαστικα και η ελαχιστη μεταφορα βαρους κανουν σχεδον αδυνατο το κοκκαλωμα σε μονοθεσια. Αντιθετα εμεις οι κοινοι θνητοι , εχουμε μαουνες, υπερψωμενες και δεν βλεπουμε, δυσκολα ακουμε και δεν μυριζουμε τα ελαστικα ή την αναρτηση μας.
και παμε τωρα στην αρχικη ερωτηση : ABS ή οχι-ABS ?
Τα τελευταιας γενιας ABS ειναι τοσο γρηγορα και ευαισθητα που δεν υπαρχoυν περισσοτεροι απο 5 η 10 οδηγοι παγκοσμιως που θα οδηγουσαν ενα αυτοκινητο παραγωγης γρηγοροτερα χωρις το ABS. Και η απαντηση δεν ειναι στα στατιστικα που γραφουν τα περιοδικα που βαριουνται να σκεφτουν.
Ο οδηγος που ΕΧΕΙ ABS θα κινηται με 186χαω πριν τη Κ6 στα Μεγαρα και θα βλεπει τα παντα να τρεχουν διπλα του ιλλιγιωδως, απλα θα βυθισει το ποδι στο πενταλ φρενου και θα σκεφτει πως θα στριψει με ακριβεια στη γραμμη για τη Κ6.
Αυτος που ΔΕν ΕΧΕΙ ABS θα παλευει με το οριο και
α) αν χασει το οριο θα μπει "πυροβολημενος" στη Κ6, με φλεγομενη ολισθηση τυπου ... Ghost Rider ή
β) αν πετυχει το οριο θα εχει αποσπασει τη προσοχη του απο τη στροφη και την εξοδο της που ανηκουν στο 90% του χρονου της πιστας
και που εχουν πολυ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ προταιρεοτητα.
Τωρα το θεμα trail braking:
Trailing brake ειναι ο σωστος ορος και σημαινει σε μεταφραση "το σηκωμα του ποδιου απο το πενταλ" αλλα ο σωστος ορισμος ειναι
η προοδευτικη μειωση της πιεσης του πενταλ φρενου κατα την εισοδο της στροφής. Ενα καποιος διβασαει για δευτερη φορα τα σχολια του Μπαρικελο
θα δει ποσο σημαντικο ειναι αυτο το θεμα. Το trail braking δεν ειναι μονο σημαντικο γιατι καποιος μεταφερει ολοκληρη τη ζωνη επιβραδυνσης μπροστα, αρα μενει περισσοτερο στο γκαζι στην ευθεια.
Το trail braking εχει να κανει με τη σταθεροτητα του οχηματος στη ποιο δυσκολη προκληση για το πλαισιο και την αναρτηση: ΤΗ ΦΑΣΗ ΕΙΣΟΔΟΥ.
Σκεφτητε το: στην ευθεια απλα παταμε γκαζι η φρενο, στην κορυφη apex ηδη βλεπουμε την εξοδο, στην εξοδο ήδη βλεπουμε την ευθεια,
στην εισοδο ομως περιμενουμε τρελλα πραγματα απο το αμαξι. Περιμενουμε απο ευθεια κινηση να μπουμε σε τροχια κυκλου, περιμενουμε να αλλαξει γωνια ο εμπρος αξονας
και αμεσα να τον ακολουθησει ο πισω που ακομη βλεπει μπροστα, περιμενουμε την αναρτηση απο βουτια εμπρος να αποσβεσει βουτια στο πλαι.
Με το τραιλ braking το βαρος και η αναρτηση παραμενουν σταθερα βουτηγμενα εμπρος απο το brake point μεχρι και λιγο πριν τη κορυφη της στροφης (οπου το turn in θα εχει ολοκληρωθει και το αμαξι θα ειναι σε ευθεια με την εξοδο !) Αυτο πρεπει να γνωριζουμε για το τραιλ braking.
Το trail braking ειναι ΤΟΣΟΟΟ απαραιτητο που χωρις αυτο κανεις δεν οδηγει γρηγορα. και κανεις οδηγος αγωνων δεν οδηγει χωρις αυτο.
Βεβαια σε καποια σλαλομ που τα φρενα ειναι λιγα, εκει δεν χρειαζεται το οριακο trail braking αλλα το concept της σταθεροποιησης του πλαισιου με το φρενο παραμενει
ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ σημαντικο.
Δηλαδη αυτα που λενε πολλοι σε ΣΧΟΛΕΣ ΑΣΦΑΛΟΥΣ-ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΟΔΗΓΗΣΗΣ οπως "φρεναρε στην ευθεια πριν τη στροφη για να ακολουθησεις σωστα το Κυκλο Προσφυσης και μετα στη Στροφη χρησιμοποιησε τη προσφυση για πλευρικη χρηση" δεν εχουν τρεξει ΠΟΤΕ τους σε αγωνα (ανταγωνιστικο τουλαχιστον). και στο εξωτερικο διδασκουν το τραιλ braking ΚΑΙ στην ασφαλη οδηγηση.
Αυτο που διδασκουν οι δικοι μας δηλαδη ειναι ...τη στιγμη που ο οδηγος ολοκληρωνει την επιβραδυνση στην ευθεια και .... (ανατριχιαζω μονο που το σκεφτομαι) ΣΗΚΩΝΕΙ το ποδι απο το φρενο, τοτε ...
ΟΛΗ η ενεργεια που ειχαν αποθηκευσει τα ελατηρια απο τη βουτια εμπρος φευγει προς τα πανω και πισω. Δηλαδη το βαρος (και η προσφυση επιστρεφει στον αποστολεα Κο Πισω Αξονα) κιαι η προς τα πανω ταλαντωση ΤΡΕΛΛΑΙΝΕΙ την εμπρος Αναρτηση που βριζει τη μερα που γεννηθηκε αυτος ο οδηγος. Δηλαδη πανω στο turn in που ειναι η υπερτατη προκληση για το αυτοκινητο γινεται της .. κακομοιρας.
Αρα οταν ακουω υποστροφη στην εισοδο και τη ψανχω λιγο καλυτερα με τους φιλους που με ρωτησαν ως συνοδηγος, παρατηρω 9 στις 10 φορες οτι
α) η υποστροφη ΔΕΝ ειναι απο υπερβολικη ταχυτητα εισοδου (βλεπε τα στατιστικα για το ψοφιο φρεναρισμα παραπανω)
β) δεν φταιει η αναρτηση (ο Συνηθης Υποπτος, λες και ο κατασκευαστης δεν εχει βαλει τους καλυτερους δοκιμαστες οδηγους αγωνων για να την ελεγξει)
γ) το πραγματικο αιτιο βεβαια ειναι το σηκωμα του φρενου πριν την εισοδο για να ...(ξανα ανατριχιαζω) για να "πατησει γκαζι και να σταθεροποιησει" τη ταχυτητα του για το περασμα της στροφης....
Αυτα για να βοηθησω στα συγκεκριμενα θεματα, αλλα ειμαι σιγουρος οτι ανοιξα και νεα μοναπατια συζητησης που θα οδηγησουν σε νεες ερωτησεις. Γιατι τα παραπανω δεν καλυπτουν ουτε τα 10% των απολυτα βασικων θεματων τεχνικης επιβραδυνσης.
Για αυτο επιμενω σε μια ολοκληρωμενη αντιμετωπιση απο το Α μεχρι το Ω με απλο και πρακτικο τροπο που δυστηχως θελει ομως πολλες σελιδες και πολλες ομορφες εικονες για να ειναι και ενδιαφερουσα και προπαντων απλη.
Ελπιζω να καταλαβατε ποια απο τις 4 διαπιστωσεις στην αρχη του ποστ μου ειναι η λανθασμενη. Οι αλλες τρεις εχουν ειπωθει απο μεγαλους οδηγους αγωνων F1.
βεβαια αυτοι οι οδηγοι ΠΟΤΕ δεν θα αποκαλυψουν εστω και βασικα θεματα της τεχνικης. Αυτο το ειπε ξεκαθαρα αλλος ενας μεγαλος οδηγος F1 που ειπε
"δεν θα σας πω τιποτα για τη τεχνικη της οδηγησης γιατι αυτο ειναι το ψωμι μου. Αν θελετε κατι να ακουσετε σε μια προταση [μιλουσε σε δημοσιογραφους] θα σας πω αυτο : ειναι απιστευτο ποσοι οδηγοι ακομη και σε επιπεδο F1, πιστευουν οτι τα φρενα ειναι ΜΟΝΟ για να επιβραδυνουν το αυτοκινητο"
